روغن کانولا چیست؟ خواص و مضرات روغن کانولا

روغن کانولا روغنی گیاهی است که اخیرا مردم از آن در انواع غذاها استفاده می کنند. به تدریج با شناخته شدن بیشتر خواص روغن کانولا برای سلامتی، کاربرد و محبوبیت آن بین مردم افزایش پیدا کرد.

با این حال به دلیل وجود باورهای غلط در خصوص این روغن، عده ای آن را مضر می دانند، به این دلیل که برخی بر این باورند که این روغن از ترکیب گیاه کلزا استخراج شده که گفته می شود روغن کلزا حاوی مقادیر بالایی از اسید اروسیک است که سطح بالای آن برای انسان ممکن است سمی باشد، در حالی که در اصل روغن کانولا سطوح کمتری از اسید اروسیک را دارا است.

روغن کانولا از گیاه کلزا طی فرآیند های تصفیه مختلف از دانه های این گیاه استخراج می شود. گیاه کلزا معمولا در فصل تابستان می روید که دارای گل های زرد و طلایی رنگ است. روغن استخراج شده از این گیاه به دو روش است که در یک روش آن تصفیه کامل دانه ها صورت می گیرد که روغن به دست آمده دارای اسید اروسیک کمتری نسبت به روش اول یعنی همان روغن کلزا است. اسید اروسیک در بیشتر روغن ها وجود دارد اما مقادیر زیاد آن برای انسان سمی است. روغن به دست آمده از کلزا که دارای اسید اروسیک کمتر است، روغن کانولا نام دارد.

این روغن ابتدا توسط کشور کانادا تولید شده است که به روغن کم اسید در کانادا معروف و به تدریج برای تمام دنیا شناخته شده است. پس از سال ها استفاده به عنوان روغن ماشینی و صنعتی، در دهه 1950 در قفسه های بازار قرار گرفت تا به عنوان غذا مصرف شود. با این حال، از آن جایی که هر دوز بیش از حد از هر روغن خوراکی می تواند عوارض جانبی را به دنبال داشته باشد، مطمئن شوید که آن را در سطح مطلوب و متعادل استفاده کنید. اگر در مورد فواید و تاثیر گذاری روغن کانولا بر روی بدن خود کاملا مطمئن نیستید، می توانید قبل از استفاده از آن با پزشک مشورت کنید.

روغن کانولا طعم بسیار خنثی و بافتی سبک دارد و برای پخت و پز با حرارت بالا و طولانی مناسب است. در گذشته از فشرده شدن دانه کلزا، روغن آن به دست می آمد اما در دهه 1970 از گیاه کلزا از طریق اصلاح و تصفیه با حذف دو ترکیب موجود آن به نام گلوکوزینات و اسید اروسیک، روغنی به دست آمد که کانولا نامیده شد. علت این نام گزاری به منظور تفاوت بین آن با روغن کلزا است. نام آن از ترکیب لاتین کلمات “کانادایی” و “روغن (اولا)” برگرفته و نام گزاری شده است.

خواص روغن کانولا

روغن کانولا از جمله روغن هایی است که هم مصرف خوراکی و هم موضعی دارد. مصرف این روغن به هر روشی دارای خواص زیادی برای سلامتی است مانند؛

1- از بین بردن مشکلات پوستی

وجود ویتامین E و ویتامین K در ترکیبات روغن کانولا موجب شده که مصرف موضعی آن بر روی پوست باعث از بین بردن چین و چروک، علائم پیری پوست، مشکلات پوستی مانند آکنه، اگزمای پوستی، لکه ها و نقاط تیره می شود. مصرف آن انرژی بخش بوده و حس نشاط را به شما می بخشد.

2- حفظ سلامت قلب

از جمله مهم ترین و شناخته شده ترین فواید روغن کانولا کمک به حفظ سلامت قلب است. این روغن به دلیل سطح پایین چربی ترانس و چربی های مضر اشباع شده، انتخابی بسیار مناسب در رژیم غذایی افرادی است که به بیماری های قلبی مبتلا هستند. این افراد می توانند بدون نگرانی این روغن را برای پخت و پز مصرف کنند. این سطح پایین چربی اشباع شده به دلیل وجود اسیدهای مفید چرب امگا 3 در محتوای آن است و کمک مهمی به حفظ سلامتی می کند.

3- کنترل دیابت و سطح قندخون

براساس تحقیقات و مطالعات انجام شده، گفته می شود که مصرف روغن کانولا به کاهش اثرات منفی دیابت کمک می کند. روغن کانولا با حفظ سطح گلوکز خون در بالاترین مقدار آن، سطح قند خون را کنترل کرده و از افزایش و کاهش ناگهانی آن جلوگیری می کند.

4- کمک به کاهش وزن

از مهم ترین عللی که روغن کانولا اخیرا در آشپزخانه ها و پخت و پز کاربرد بیشتری پیدا کرده، تاثیرات مفید چشم گیر آن در کاهش وزن سریع است. روغن کانولا به نسبت سایر روغن های خوراکی در کاهش وزن سریع شناخته شده تر است. به همین دلیل اغلب در لیست رژیم های غذایی سالم قرار می گیرد.

5- کاهش کلسترول مضر خون

به دلیل داشتن مقادیر بالای اسید های چرب امگا 3 و امگا 6، دارای درصد کمتری از چربی های اشباع شده به نسبت سایر روغن هاست که به کاهش سطح کلسترول مضر خون کمک می کند.

سایر خواص روغن کانولا

• مصرف موضعی آن بر روی پوست، به مرطوب کنندگی و لطافت پوست کمک می کند.
• استفاده از آن بر روی ساقه های مو بسیار مفید است و جزو روغن های طبیعی نرم کننده و براق کننده مو محسوب می شود.
• برای سلامت و تقویت عضلات و ماهیچه ها مفید است.

ارزش غذایی روغن کانولا 

مقادیر زیر به ازای هر 100 گرم روغن کانولا می باشد.

ویژگی های مثبت روغن کانولا

به غیر از فواید روغن کانولا که در بالاتر ذکر شد. دو ویژگی بسیار مهم در این روغن وجود دارد که آن را نسبت به روغن های دیگر متمایز کرده است.

1- دارای نقطه دود و تحمل حرارت بالا

روغن کانولا به دلیل دمای پخت بالا (یعنی تا حدود 400 درجه فارنهایت) نمی سوزد، بوی نامطبوع نگرفته و دود نمی کند. میزان نقطه دود، از جمله نکات مهمی است که هنگام انتخاب و خرید روغن سالم برای پخت و پز باید در نظر گرفته شود. برای پی بردن به میزان نقطه دود روغن، باید به این توجه کرد که روغن چند مرحله و چه اندازه تصفیه شده است. بر این اساس هرچه تصفیه و پالایش روغن بیشتر باشد، نقطه دود آن بالاتر است.

از آن جایی که روغن کانولا طی مراحل بیشتری تصفیه می شود، به دلیل نقطه دود بالا، بهترین گزینه برای پخت پز های طولانی با حرارت بالا می تواند باشد و برای سرخ کردن طولانی، پخت و پز و حتی برای استفاده مکرر تا 5 بار نیز مناسب است.

2- مقرون به صرفه بودن

به دلیل تولید انبوه روغن کانولا در سراسر جهان، این روغن در دسترس تر و مقرون به صرفه تر از برخی روغن ها مانند روغن زیتون یا روغن آفتاب گردان است. روغن‌ های باکیفیت‌ تر، مانند روغن زیتون فرابکر، به دلیل تکنیک‌ های پردازش ظریف‌ تر و ماندگاری کوتاه‌ مدت تر، هزینه بیشتری دارند.

مضرات روغن کانولا

روغن کانولا یک روغن تصفیه شده شیمیایی شناخته می شود زیرا در فرآیند تهیه آن مراحلی را طی می کند که شامل روشن کردن و خوشبو کردن روغن که به این منظور آن را در معرض حرارت و مواد شیمیایی بسیار قرار می دهند. در فرآیند تصفیه روغن ها به طور قابل توجهی مواد مغذی موجود مانند اسیدهای چرب ضروری، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های ضروری آن را کاهش می دهد.

اگرچه روغن های کانولای تصفیه نشده و به روش تهیه فشرده سرد هم وجود دارند، اما اکثر کانولای موجود در بازار به دلیل کاهش میزان اسید اوریک موجود در آن، بسیار تصفیه شده هستند و فاقد آنتی اکسیدان های موجود در روغن های تصفیه نشده مانند روغن زیتون فوق بکر هستند.

در برخی از مطالعات و تحقیقات بر روی حیوانات، دانشمندان روغن کانولا را با استرس اکسیداتیو و افزایش التهاب مرتبط دانستند.

همچنین برخی از دانشمندان نیز دریافتند افرادی که به نسبت مصرف بیش تر از این روغن در پخت و پز و رژیم غذایی خود دارند، بیش تر در معرض ابتلا به سندرم متابولیک خواهند بود. سندرم متابولیک مجموعه ای از بیماری هایی مرتبط با چاقی مانند قند خون بالا، چربی اضافی شکم، فشار خون و سطح کلسترول یا تری گلیسیرید بالا است که همگی با هم رخ می دهند و خطر ابتلا به بیماری قلبی را بسیار افزایش می دهند.

توجه به این نکته مهم است که در بسیاری از مطالعاتی که فواید روغن کانولا را برای سلامت قلب بسیار کارآمد و مفید اعلام کردند، از روغن کانولای با مراحل تصفیه‌ کمتر یا روغن کانولای گرم نشده و حرارت ندیده استفاده می‌ کنند، نه از نوع تصفیه‌ شده‌ ای که معمولاً برای پخت و پز با حرارت بالا استفاده می‌شود.

روغن کانولا روغنی شناخته شده در پخت و پز و مصرف خوراکی است. آیا تجربه استفاده از این روغن را داشته اید؟ نظرات و تجربیات خود را با کاربران بکرینا در میان بگذارید.

منابع: 

Evidence of health benefits of canola oil