روغن های گیاهی، شناخت روغن ها، وبلاگ
17خواص روغن کنجد و عوارض جانبی آن
روغن کنجد و خواص بی نظیر آن برای سلامتی را میخواهیم در این مقاله بررسی کنیم. روغن کنجد از 5000 سال پیش مورد استفاده قرار گرفته است. کنجدها، دانه های ریز طلایی هستند که غنی از روغن است و در غلاف هایی رشد می کنند. روغن کنجد سرشار از کلسیم، مس، روی، آهن و منیزیم است در نتیجه به دلیل داشتن این مواد معدنی برای سلامتی بسیار مفید می باشد و هزاران سال است که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ممکن است از مبتلا شدن به بیماری های قلبی، دیابت، آرتریت و… جلوگیری کند. در این مقاله از بکرینا سعی داریم شما را با این دانه مغذی بیشتر آشنا کنیم.
فهرست مطالب
زیستگاه گیاه کنجد
کنجد گیاهی است یک ساله که دوره رشد آن چهار تا شش ماه طول می کشد و می تواند تا ارتفاع دو متر رشد کند. از نظر ظاهری شبیه به بامیه و با روکشی مخلمی است که دارای برگ های بیضی شکل و کشیده است. تقریباً شش هفته پس از کاشت گیاه کنجد، شاهد گل های شیپوری و خزدار آن می باشیم که این گل ها می توانند به رنگ های سفید، زرد، صورتی و یا بنفش باشند. غلاف های کنجد در گروه های سه تایی در زیر برگ ها رشد می کنند.
زیستگاه این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که برای رشد به هوای خشک و برای رسیدن میوه، به گرما و رطوبت زیادی نیاز دارد. وقتی کپسول دانه ها به رنگ قهوه ای سوخته درآمده باشد، به این معنی است که دانه ها رسیده و سپس آن ها را بیرون ریخته و آزاد می کند.
روغن کنجد چیست؟
روغن کنجد از دانه کنجد به دست می آید. این روغن در ایالت های جنوبی هند محبوبیت خاصی در آشپزی دارد. این روغن بیشتر در کشورهای در حال توسعه به ویژه در مناطق قاره آسیا تولید می شود. هر دانه کنجد حاوی حدود 44 تا 60 درصد روغن است که می توان آن را با فشار سرد و فشار گرم (حلال شیمیایی) استخراج کرد.
روغن کنجد تحت فشار سرد از کیفیت و ارزش بالایی برخوردار می باشد زیرا با هیچ مواد شیمیایی ترکیب نشده در نتیجه سالم و مقوی است. استخراج روغن با حلال های شیمیایی ممکن از خاصیت آن کم کند. رنگ این روغن بستگی به رنگ خود دانه دارد زیرا دانه ها به 3 رنگ سفید، طلایی و سیاه هستند. نقطه دود این روغن 232 درجه سانتی گراد است. این روغن را جهت جلوگیری از فاسد شدن باید در جای خنک و تاریک یا یخچال نگهداری کرد.
انواع روغن کنجد
روغن کنجد یکی از روغن ها محبوب و دارای خواص زیادی است که در غذاهای آسیایی و خاورمیانه بسیار استفاده می شود.
روغن کنجد تصفیه نشده:
روغنی است که معمولاً رنگ روشن تر و طعمی آجیلی دارد. این روغن سبک با عطر و طعم قوی و مغذی است. روغن کنجد تصفیه نشده سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها و مواد معدنی است و می تواند پیشنهاد خوبی باشد برای افرادی که به تغذیه سالم خود اهمیت می دهند. معمولا در غذاهایی که با حرارت کم یا متوسط پخته می شوند استفاده می شود.
روغن کنجد تصفیه شده:
بی رنگ و با عطر و طعم خنثی است. روغن کنجد تصفیه شده دارای یک نقطه دود بالاتر از نسخه تصفیه نشده است. در نتیجه بیشتر برای سرخ کردنی ها استفاده می شود.
روغن کنجد بوداده:
به رنگ قهوه ای است. اغلب در سس ها استفاده می شود. می توانید از روغن کنجد برشته شده در سیب زمینی سرخ کرده، سس های مختلف، سس سالاد و ماریناد گوشت استفاده کنید.
این روغن دارای کمترین میزان دود است که این موجب می شود برای پخت وپز مناسب نباشد. با این حال، این نوع روغن دارای طعمی بسیار غنی و مغذی است که از آن به عنوان طعم دهنده استفاده می کنند.
ارزش غذایی روغن کنجد
روغن کنجد به ازای هر قاشق غذاخوری دارای 120 کالری می باشد. 40٪ از چربی اشباع نشده اسید اولئیک، 42٪ اسید لینولئیک و 8٪ چربی اشباع تشکیل شده است. همچنین سرشار از پروتئین، ویتامین های E، گروه B، اسید فولیک، منیزیم، کلسیم، فسفر و خاصیت آنتی اکسیدانی است.
مقدار مصرف روزانه روغن کنجد
با توجه به فواید روغن کنجد، مصرف آن برای سلامتی بسیار مفید است اما به این معنی نیست که هر چقدر میخواهید از آن مصرف کنید. متاسفانه دوز بندی خاصی از نظر وزنی برای روغن کنجد وجود ندارد. اما دقت کنید که روغن کنجد دارای کالری زیادی است به نحوی که هر 100 گرم آن برابر با 884 کالری می باشد و در صورت مصرف بی رویه و عدم کنترل باعث افزایش وزن و چاقی می شود.
طبع روغن کنجد
روغن کنجد طبعی گرم و تر دارد. برای مزاج (دموی) است و برای پاییز و زمستان بسیار مناسب می باشد.
خواص روغن کنجد برای سلامتی
اعتقاد بر این است که کنجد قدرت های جادویی زیادی دارد. دانه های کنجد به دلیل داشتن خواص شگفت انگیز و درمانی، در آشپزی و همچنین در داروهای سنتی استفاده می شود. دانه های روغنی آن سرشار از اسیدهای چرب امگا 6، آنتی اکسیدان های فنولیک، فلاونوئید، ویتامین ها و فیبر غذایی است که فواید بسیاری برای تقویت سلامتی دارد.
1- به درمان روماتیسم مفصلی کمک می کند
مس برای ساختن گلبول های قرمز، ساختن بافت همبند، سالم نگه داشتن اعصاب و عروق خون ضروری است. مس یک ماده معدنی ضد التهابی است که در تسکین درد روماتیسم تأثیرات مثبتی دارد. یک فنجان (144 گرم) دانه کنجد حاوی حدود 9/5 میلی گرم مس است. همچنین کلسیم، منیزیم و روی موجود در دانه کنجد به تقویت استخوان ها، مفاصل و رگ های خونی کمک می کنند.
2- با رادیکال های آزاد مبارزه می کند
غذایی که می خوریم و محیطی که در آن زندگی می کنیم رادیکال های آزاد ایجاد می کنند. آنها به نوبه خود به DNA، سلول ها و پروتئین ها آسیب می رسانند و ممکن است منجر به بیماری های مختلفی از جمله آلزایمر و پارکینسون و سرطان شوند. شواهد موجود نشان می دهد که روغن کنجد منبعی از آنتی اکسیدان ها است که این امر برای مبارزه با رادیکال های آزاد بسیار عالی است و در نتیجه از بروز این بیماری ها می توانند جلوگیری کنند.
3- مفید برای موهای آسیب دیده
یکی دیگر از خواص روغن کنجد این است که سرشار از ویتامین های B و E، منیزیم، کلسیم و فسفر می باشد که همگی برای تغذیه پوست سر و موهای شما ضروری است. روغن را به ریشه و پوست سر ماساژ دهید تا موهای شما براق و پر شود. همچنین می تواند به طور مؤثری پوست سر را مرطوب، از ریزش مو جلوگیری و خارش یا شوره سر را رفع کند. روغن کنجد می تواند از سفید شدن موها جلوگیری کند اما باید مرتباً از آن استفاده کنید تا موهای شما سالم بماند.
4- مناسب برای قلب و عروق
روغن کنجد به عنوان یکی از منابع غنی از اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 شناخته می‌شود که فواید زیادی برای سلامت قلب دارد. این روغن حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ به ویژه اسید آلفا لینولنیک (ALA) است که به تقویت سیستم عروق خونی و کاهش سطح کلسترول مضر یا همان لیپوپروتئین کم‌چگالی (LDL) کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم روغن کنجد می‌تواند به کاهش فشار خون در افرادی که دچار فشار خون بالا هستند کمک کند.
ویتامین E موجود در روغن کنجد به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی به حفظ سلامت قلب از طریق کاهش اکسیداسیون سلولی و پیشگیری از آسیب های سلولی کمک می‌کند. مصرف منظم روغن کنجد به بهبود عملکرد قلب و کاهش خطر بروز بیماری های قلبی مرتبط با چربی خون کمک می کند.
5- مفید برای مراقبت از دندان ها
از قدیم الایام برای از بین بردن پلاک و حفظ سلامت دندان خود از روغن کنجد استفاده می کردند، زیرا باکتری ها و قارچ ها را از بین می برد. ماندن 15 دقیقه روغن کنجد به مدت یک قاشق غذاخوری بر روی دندان ها باعث کاهش رشد استرپتوکوک موتانس در دهان می شود. این امر به دلیل خاصیت ضد باکتریایی بودن روغن کنجد می باشد.
6- سیستم گوارش را تقویت می کند
یبوست یک مشکل شایع است، هر از گاهی همه ما به دلایل مختلف از جمله کمبود آب یا فیبر به آن مبتلا می شویم. روغن کنجد می تواند روده را روان کند در نتیجه عملکرد آن آسان تر می شود. اگر نوشیدن روغن کنجد را دوست ندارید، می توانید روزانه یک قاشق چای خوری دانه کنجد را میل کنید تا زمانی که بیماریتان بهبود یابد. اما اگر یبوست بیش از حد ادامه پیدا کند، با یک متخصص گوارش مشورت کنید زیرا ممکن است به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) مبتلا باشید.
7- باعث کاهش فشار خون می شود
دانه کنجد به دلیل دارا بودن منیزیم، به جلوگیری از فشار خون بالا کمک می کند. همچنین به دلیل داشتن چربی های اشباع نشده می توانند پراکسیداسیون لیپید را نیز کاهش دهند. شواهد به دست آمده از نتایج تحقیقات دانشمندان بر روی افراد مختلف نشان می دهند، کسانی که به مدت 45 روز از روغن کنجد تغذیه کرده اند کاهش قابل توجهی در وزن و شاخص توده بدنی داشته اند.
8- از نقطه دود بالایی برخوردار است
روغن زیتون و روغن نارگیل باعث طعم خوب غذا می شوند، اما آنها در گرمای زیاد می سوزند و بر سلامتی شما تأثیر بد می گذارند. خوشبختانه، روغن کنجد دارای نقطه دود 232 درجه سانتی گراد می باشد و عطر و طعم آن خنثی است (نقطه دود، دمایی است که در آن چربی تجزیه می شود و رادیکال های آزاد و بو های ناخوشایند را آزاد می کند). این بدان معناست که روغن کنجد برای سس ها و کباب ها بسیار عالی است زیرا باعث بو نامطبوع نمی شود و مواد شیمیایی سمی را در هوا آزاد نمی کند.
9- به مبارزه با استرس و افسردگی کمک می کند
روغن کنجد دارای تیامین و تریپتوفان است که نقش بسزایی در تولید سروتونین دارد. سروتونین هورمون شادی است و عدم تعادل آن باعث افسردگی و استرس می شود. هنگامی که سروتونین به اندازه کافی در گردش خون باشد، احساس آرامش بیشتری خواهید کرد و استرس از بین می رود.
10- پیری پوست را کند می کند
یکی از خواص روغن کنجد این است که می تواند سرعت پیری پوست را به تعویق بیندازد. آنتی اکسیدان های موجود در این روغن از اکسیداسیون سلولی جلوگیری کرده و باعث جوان سازی پوست می شوند. روغن کنجد مانع از پیدا شدن چین و چروک و بسته شدن منافذ می شود. نتایج یکی از مطالعات دانشمندان نشان داد که مصرف دانه کنجد می تواند باعث افزایش خاصیت ارتجاعی پوست و کاهش استرس اکسیداتیو شود و از این طریق شروع پیری زودرس را کاهش دهد. همچنین ویتامین ها و فیتوشیمیایی های ضد باکتری موجود در روغن کنجد می توانند برش ها و زخم ها را بسیار سریع بهبود بخشند و از ایجاد زخم ها یا علائم زشت خودداری کنند.
11- روغن کنجد یک ضد آفتاب طبیعی است
روغن کنجد می تواند به عنوان یک لایه محافظ برای پوست شما باشد. این روغن پوست شما را در برابر آسیب های ناشی از اشعه UV خورشید، عوامل استرس زای محیط و رادیکال های آزاد ایمن می کند. اگر می خواهید برای پوست خود از یک ضد آفتاب طبیعی استفاده کنید، روغن کنجد بهترین گزینه است. زیرا سرشار از ویتامین E می باشد که خواص آنتی اکسیدانی را به منافذ پوست منتقل می کند. به طور کلی روغن کنجد به ترکیب روغن دیگری احتیاج ندارد اما مخلوط کردن آن با چند قطره روغن بذر هویج در جلوگیری از لکه ها و آسیب های آفتاب بیشتر مؤثر است.
12- خاصیت روغن کنجد برای درمان دیابت
به دلیل وجود منیزیم در روغن کنجد می تواند برای مبارزه با دیابت مفید باشد. منیزیم در کنار سایر مواد معدنی و ویتامین ها میزان قند خون را کاهش داده در نتیجه از خطر مبتلا شدن به دیابت جلوگیری می کند. یک مطالعه مقدماتی که در بیماران دیابتی انجام شد، نشان داد که روغن کنجد خوراکی می تواند باعث کاهش فشار خون و گلوکز پلاسما نیز شود. دانشمندان بر اساس تحقیقات انجام شده متوجه شده اند که روغن کنجد می تواند اثر بخشی گلی بن کلامید، یک داروی ضد دیابتی خوراکی را در بیماران دیابتی نوع 2 تقویت کند.
13- به بهبود سلامت چشم کمک می کند
دانه کنجد و روغن آن هر دو مزایای مغذی و پیشگیری کننده ای برای چشم شما دارند. فلاونوئیدها، آنتی اکسیدان های فنلی، اسیدهای چرب امگا 6، فیبرغذایی و ویتامین ها که از خواص روغن کنجد به شمار می آیند، می توانند از سلولهای چشمی در برابر التهاب و اختلال در بینایی محافظت کنند. در صورت استفاده موضعی از این روغن برای زیر چشم ها، به لطف وجود اسیدهای چرب نرم کننده از جمله اسید لینولئیک، اسید پالمیتیک، اسید اولئیک و اسید استئاریک باعث می شوند تیرگی را از بین ببرند و همچنین موجب مرطوب شدن و جلوگیری از چین و چروک آن نیز می شوند.
14- قدرت استخوان را بهبود می بخشد
حفظ سطح مس، کلسیم و روی از طریق منابع غذایی برای رشد و استحکام استخوان بسیار مهم است. برای بهبود رشد و نمو استخوان، باید روغن کنجد را وارد رژیم غذایی خود کنید زیرا حاوی کلسیم بیشتری نسبت به یک لیوان شیر است. علاوه بر این با افزایش سن، مواد معدنی موجود در روغن کنجد به جلوگیری از پوکی استخوان و تغییرات استخوانی وابسته به سن کمک می کنند.
15- خواص ضد میکروبی
روغن کنجد با محتوای آنتی اکسیدانی قوی خود سموم بدن را از بین می برد. این روغن همچنین با خاصیت ضد میکروبی خود از رشد میکروارگانیسم های مضر در بدن جلوگیری می کند و می تواند آن ها را از بین ببرد.
16- خواص ضد التهابی
از این روغن می توانید برای استعمال مستقیم بر روی پوست نیز استفاده کنید. روغن کنجد با خواص ضدالتهابی خود، التهاب و تورم ها را کاهش می دهد. با این حال، اگر بدن شما ممکن است دچار آلرژی به این روغن باشد، حتماً باید قبل از استفاده از روغن کنجد روی پوست خود یک آزمایش پچ انجام دهید. به این صورت که مقدار کمی از آن را بر روی ناحیه کوچکی از پوست خود تست کنید. چنانچه واکنش های آلرژیک را بر روی پوست خود مشاهده نکردید به راحتی می توانید از روغن کنجد استفاده کنید.
17- کاهش علائم PMS (سندرم پیش از قاعدگی)
روغن کنجد حاوی مقدار زیادی از اسید گاما لینولنیک (GLA) است. این اسید چرب اساسی در تعادل هورمون‌های زنان نقش بسزایی دارد. تحقیقات نشان داده اند که مصرف مکمل‌های حاوی GLA مانند روغن کنجد، می تواند به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند. علائمی مانند درد شدید شکمی، تنش و افسردگی که ممکن است در دوران قاعدگی ایجاد شوند با استفاده منظم از روغن کنجد و تأمین اسید گاما لینولنیک به بدن میتوانند کاهش یابند. این خواص ضد التهابی GLA ممکن است به کاهش درد و ناراحتی های مرتبط با دوران قاعدگی کمک کند.
عوارض جانبی روغن کنجد
- مصرف روغن کنجد بی خطر می باشد اما از آنجا که حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا 6 است، توصیه می شود از آن در اعتدال استفاده کنید.
- اگر به دانه کنجد حساسیت دارید، از آن به هیچ عنوان حتی به صورت موضعی استفاده نکنید زیرا این امر باعث می شود سلامتی شما را به خطر بیندازد.
- اگر داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده خون مصرف می کنید، قبل استفاده از روغن کنجد به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود حتما با پزشک خود مشورت کنید. زیرا فشار خون شما را پایین آورده که این امر باعث رقیق شدن خون می شود.
- زنان باردار و مادران شیرده هنگام مصرف دانه کنجد یا روغن آن باید احتیاط زیادی کنند زیرا این ماده خواص القا کننده هورمون را دارد. حتما قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
تهیه روغن کنجد
برای خرید روغن کنجد اصل به فروشگاه آنلاین بکرینا مراجعه کنید.
آیا شما تجربه ای در زمینه خواص روغن کنجد برای سلامتی بدن و زیبایی پوست و مو دارید؟ لطفا نظرات و پیشنهادهای خود را با کاربران بکرینا درمیان بگذارید.
منابع: healthline و lybrate