عوارض روغن کرچک

عوارض روغن کرچک ممکن است جدی و گاهی خطرناک باشند، به ویژه زمانی که این روغن به صورت نادرست یا بیش ازحد مصرف شود. روغن کرچک (Castor Oil) که از دانه های گیاه Ricinus communis استخراج می شود به دلیل داشتن ترکیب فعالی به نام ریسینولئیک اسید، اثری ملین و محرک دارد؛ اما همین خاصیت در دوزهای بالا می تواند باعث کرامپ های شدید شکمی، اسهال آبکی، حالت تهوع، دهیدراتاسیون و اختلال در الکترولیت های بدن شود.

استفاده خوراکی یا تزریقی روغن کرچک در برخی افراد باعث کاهش فشار خون، ضعف عضلانی و حتی آریتمی قلبی شده است. همچنین مصرف موضعی آن می تواند در پوست های حساس موجب درماتیت تماسی و تحریک پوستی شود. در زنان باردار نیز روغن کرچک ممکن است انقباضات رحمی را تحریک کند و خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.

با توجه به این موارد، آگاهی از عوارض روغن کرچک برای پیشگیری از آسیب های احتمالی ضروری است. در ادامه با استناد به مقالات علمی معتبر به بررسی دقیق تر این عوارض می پردازیم.

مضرات روغن کرچک

1- حالت تهوع

استفاده بیش از حد از روغن کرچک می تواند حالت تهوع به وجود آورد هر چند که این عارضه برطرف می شود ولی اگر کنترل نشده و منجر به استفراغ شود، می تواند موجب دی هیدراته شدن بدن و در نتیجه آن بر هم خوردن تعادل الکترولیت آن شود. هم چنین استفراغ پشت سر هم حتی می تواند در ریتم قلب هم اختلال ایجاد کند.

2- اسهال

از دیگر مضرات روغن کرچک، ابتلا به اسهال است. ماده ای به نام رایسین در دانه های کرچک وجود دارد که در واقع از سمی ترین مواد شناخته شده به حساب می آید. از عوارض جانبی این ماده بر بدن می توان اسهال را نام برد.

Castor oil is known to induce diarrhea, and has been used in studies to assess anti-diarrheal effect of some compounds. (منبع: pubchem)

معنی: روغن کرچک به عنوان یک ملین قوی شناخته شده است و میتواند باعث اسهال شود؛ همچنین در مطالعاتی برای ارزیابی اثر ضداسهالی برخی ترکیبات استفاده شده است.

3- ایجاد راش های پوستی

بر اساس مطالعات انجام شده، روغن کرچک می تواند باعث ایجاد واکنش های آلرژیک در پوست و تحریک آن شود. خارش و کهیر که ممکن است در اثر استعمال این روغن به وجود بیایند، از عوارض روغن کرچک محسوب می شوند.

در صورتی که بعد از استعمال خارجی روغن کرچک، راش های پوستی به وجود آمد، چه کار کنیم؟

در اینصورت باید به سرعت روغن را از روی پوست خود پاک کنید و محل را با آب و صابون بشویید.

4- گرفتگی عضلات

با وجود اینکه از روغن کرچک به عنوان یک ملین قوی استفاده می شود ولی مصرف بیش از حد این ملین می تواند منجر به ضعف و گرفتگی عضلات شود.

گفته می شود که این عارضه به دلیل وجود رایسین در دانه های کرچک ایجاد می شود. ماده رایسین موجود در روغن کرچک به اندازه ای قوی است که حتی بوییدن گرد حاوی آن هم می تواند موجب درد عضلات شود.

5- سرگیجه

ابتلا به سرگیجه هم یکی دیگر از مضرات روغن کرچک است؛ از دیگر عوارض روغن کرچک می توان به غش کردن بر اثر مسمومیت و تنگی نفس اشاره کرد.

6- مسمومیت با رایسین

همان طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، بخشی از مضرات روغن کرچک به وجود رایسین در آن باز می گردد، در واقع اگر دوزی به مقدار چند دانه نمک از رایسین وارد بدن یک انسان بالغ شود، می تواند او را از پای در بیاورد و متأسفانه پادتنی هم برای آن وجود ندارد. به عبارت دیگر رایسین پروتئین سمی است که در دانه‌های روغن کرچک موجود است و باعث می‌شود پرنده‌ها، سوسک‌ها و سایر آفت‌ها از این دانه های روغنی تغذیه نکنند.

طبق گزارشات به دست آمده، خوردن مقدار زیادی رایسین می تواند به اسهال و استفراغ منجر شود و در صورت استمرار باعث خونریزی روده می شود همین مسأله گاهی به دی هیدراته شدن بدن و کاهش فشار خون ختم می شود که ممکن است موجب شود که کبد و کلیه ها از کار بیفتند و خطر جانی برای فرد به همراه داشته باشد.

7- تحریک دستگاه گوارش

از عوارض روغن کرچک، تحریک شدید دستگاه گوارش است. این عارضه در اغلب موارد ظرف ۶-۱۲ ساعت بعد از مصرف اتفاق می افتد و در کنار تحریک دستگاه گوارش، بلعیدن رایسین می تواند باعث تهوع، استفراع و از کار افتادن سیستم عروقی شود.

8- مشکلات برای پوست و مو

بسیاری از افراد از روغن کرچک را برای حفظ زیبایی پوست و موی خود استفاده می کنند که همین امر هم اگر بیش از حد باشد باعث بروز مشکلاتی از جمله تجمع گرد و غبار روی موها می شود. هم چنین اگر روغن کرچک حین استفاده برای درمان مشکلات پوست یا مو وارد چشم شود، باعث سوزش و قرمزی آن خواهد شد.

9- مضرات روغن کرچک برای کودکان

آیا روغن کرچک برای کودکان ممنوع است؟ بله دقیقا مضرات روغن کرچک زمانی بیشتر مشخص می شود که از این روغن برای کودکان استفاده شود.

استفاده از روغن کرچک برای کودکان زیر ۲ سال کاملاً ممنوع است زیرا مصرف چنین ملین قدرتمندی برای آن ها می تواند مشکلات جدی را به همراه بیاورد. حتی گفته می شود بهتر است به کودکان زیر شش سال هم روغن کرچک داده نشود زیرا چنان چه عارضه ای برای آن ها به وجود آید، نمی توانند به خوبی آن را بازگو کنند.

هم چنین به این موضوع توجه داشته باشید که اگر می خواهید گیاه کرچک را در خانه نگه دارید، مراقب کودکانتان باشید و در کل بهتر است از گیاه کرچک در خانه استفاده نکنید و به کودکان زیر دو سال خود از این گیاه ندهید.

سخن پایانی

آیا با وجود این عوارض احتمالی باید از مصرف روغن کرچک خودداری کنیم؟ خیر اینگونه نیست زیرا مضرات روغن کرچک بسیار کمتر از خواص و فواید آن است ولی حتماً باید جدی و مهم گرفته شود چون در صورت استفاده نادرست یا بیش از حد می تواند صدماتی را به فرد وارد کند.

به طور کلی مصرف روغن کرچک برای کودکان زیر 2 سال ممنوع است. هم چنین بزرگسالان باید در مصرف این روغن گیاهی با احتیاط رفتار کنند و در استفاده از آن به هیچ عنوان زیاده روی نکنند.