روغن هسته انگور برای پخت و پز غذاهایی با طعم خنثی، انواع سالاد و سس ها انتخاب بسیار ایده آلی است.
با این حال ساختار شیمیایی این روغن در برابر حرارت های شدید مقاومت بالایی ندارد.
برای مواردی مانند سرخ کردن عمیق که نیاز به پایداری حرارتی بالایی دارند، بهتر است گزینه های دیگری را جایگزین کنید تا از تجزیه روغن و ایجاد ترکیبات مضر جلوگیری شود.
روغن هسته انگور حاوی حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد اسید لینولئیک است که نوعی اسید چرب امگا۶ به شمار می رود.1
با وجود نقطه دود بالا، این اسید چرب در دمای زیاد به سرعت اکسید میشود و پایداری خود را از دست میدهد.
همین موضوع ارزش غذایی روغن هسته انگور را در برخی پخت و پزها کاهش میدهد.
آیا روغن هسته انگور برای پخت و پز مناسب است؟
در عموم منابع نقطه دود روغن هسته انگور را حدود ۲۱۶ درجه سانتی گراد و مناسب سرخ کردن اعلام میکنند.
اما آیا این مسئله به این معناست که روغن هسته انگور برای پخت و پز مناسب است؟
این شاخص به تنهایی معیار قابل اعتمادی برای تضمین سلامت روغن در آشپزی نیست و نباید تنها به آن تکیه کرد.
نقطه دود همانطور که از نامش پیداست فقط دمایی را نشان می دهد که روغن در آن شروع به دود کردن ظاهری می کند.
اما در واقع عامل تعیین کننده برای حفظ کیفیت و خواص یک روغن، پایداری اکسیداتیو آن است.
پایداری اکسیداتیو در واقع به مقاومت روغن در برابر تجزیه شیمیایی ناشی از حرارت اشاره دارد.
هرچه این پایداری بیشتر باشد روغن دیرتر ترکیبات مضری مانند پراکسیدها و آلدهیدها را تولید میکند، این موضوع به حفظ سلامت شما و طعم بهتر غذایتان کمک می کند.
ترکیب اسیدهای چرب روغن هسته انگور توضیح می دهد چرا با وجود عدد بالای نقطه دود، پایداری حرارتی آن محدود است.
بخش عمده این روغن، چیزی حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد از اسید لینولئیک تشکیل شده است.
لینولئیک اسید نوعی اسید چرب چند غیراشباع (PUFA) است که ساختار مولکولی آن ذاتاً در برابر حرارت، حساس و آسیب پذیر است و به سرعت تجزیه میشود. 2
در مقابل میزان اسید اولئیک (امگا۹) که پایداری بیشتری در مقابل حرارت دارد در آن کمتر بوده و اسید آلفالینولنیک (امگا۳) نیز سهم بسیار ناچیزی دارد.
این ترکیب طعمی خنثی و عالی برای مصارف سرد فراهم میکند اما هنگام قرار گرفتن در معرض دمای بالا، به سرعت اکسید شده و ترکیباتی ناسالم مانند آلدهیدها را به وجود می آورد که ممکن است برای سلامتی خطرناک باشند.
آیا روغن هسته انگور برای سرخ کردن مناسب است؟
روغن هسته انگور برای پخت و پز بهترین عملکرد را در مصارف سرد دارد و پخت و پز با آن فقط در حرارت بسیار ملایم امکان پذیر است.
هرگز از روغن هسته انگور برای سرخ کردن عمیق یا آشپزی در دمای بسیار بالا (مانند کار با ماهیتابه وُک) استفاده نکنید چراکه روغن هسته انگور در دماهای بالا به سرعت تجزیه شده و ترکیبات ناسالم تولید میکند.
موقعیت آشپزی | استفاده از روغن هسته انگور | دلیل مناسب بودن یا نبودن |
سالاد، سس ها، ماریناد | ✅ بله | داشتن طعم خنثی و دارا بودن توکوفرول ها و فیتواسترول ها |
پخت ملایم و تفت کوتاه (زیر ۱۵۰°C) | ✅ قابل استفاده | در حرارت های محدود هنوز اکسیداسیون گسترده رخ نمی دهد. |
پخت متوسط (۱۵۰–۱۸۰°C) | ⚠️ با احتیاط | درصد بالای لینولئیک اسید(۶۰–۷۵٪) باعث کاهش پایداری اکسیداتیو میشود. |
سرخ کردن طولانی یا عمیق (>۱۸۰°C) | ❌ توصیه نمی شود | تشکیل آلدئیدهای سمی و ترکیبات قطبی به دلیل دارا بودن PUFA بالا |
نکته: برای آشپزی در بازه دمایی 150تا حداکثر 185 درجه سانتی گراد بهتر است دما را کنترل کرده و یا مدت زمان فرایند آشپزی را کمتر از 5–7 دقیقه نگه دارید.
توجه داشته باشید در صورت مشاهده دود و یا بوی نامطبوع حتما روغن را تعویض کنید.
هشدار:
روغن هسته انگور مطلقاً برای سرخ کردن سیب زمینی، فلافل، مرغ سوخاری و موارد مشابه مناسب نیست.
برای تفت های طولانی و داغ، برشته کردن شدید یا سرخ کردن استیک با شعله بالا، از روغن های پایدارتر استفاده کنید.
بهترین کاربردهای روغن هسته انگور در آشپزی
1- روغن هسته انگور برای سس ها و چاشنی ها:
این روغن یک انتخاب عالی برای تهیه انواع سس سالاد مانند وینگرت و سس مایونز است.
طعم خنثی آن باعث می شود طعم اصلی سبزیجات، ادویه ها و سرکه یا آبلیمو به خوبی حس شود.
روغن هسته انگور به دلیل قابلیت امولسیون خوب، به ایجاد بافتی یکدست و پایدار در سس کمک می کند.
As it emulsifies well, this oil can be included in dressings and sauces, such as mayonnaise
ترجمه فارسی: چون این روغن به راحتی یک ترکیب یکنواخت (امولسیون) ایجاد می کند، در تهیه سس ها و چاشنی هایی مانند مایونز کاربرد دارد. mdpi
- سس وینگرت کلاسیک
این سس گزینه ای عالی برای انواع سالاد یا مزه دار کردن کوتاه مدت گوشت و سبزیجات است.
روغن هسته انگور به دلیل نداشتن طعم غالب اجازه می دهد طعم ادویه ها به خوبی به خورد مواد برود.
مواد لازم:
- روغن هسته انگور: ۳ قاشق غذاخوری
- سرکه سفید یا آب لیموی تازه: ۱.۵ قاشق غذاخوری
- سس خردل: ۱ قاشق چای خوری
- نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
طرز تهیه:
تمام مواد را در یک شیشه کوچک بریزید، در آن را محکم ببندید و با شدت تکان دهید تا سس کاملاً یکدست شود.
2- روغن هسته انگور برای پخت وپز با حرارت ملایم:
میتوانید از آن برای تفت دادن کوتاه با حرارت کم تا متوسط استفاده کنید.
- تفت دادن سریع سبزیجات
روغن هسته انگور برای پخت و پز سبزیجات با حفظ بافت آن ها مناسب است، به شرطی که دما و زمان به دقت کنترل شود.
طرز تهیه:
- یک تابه با کف ضخیم (مانند چدن) را روی حرارت متوسط قرار دهید.
- یک قاشق غذاخوری روغن هسته انگور را در تابه بریزید.
- سبزیجات خرد شده را اضافه کرده و به طور مداوم برای حداکثر ۵ دقیقه هم بزنید.
نکته مهم: به محض اینکه متوجه تغییر بو یا بلند شدن دود شدید، بلافاصله تابه را از روی حرارت بردارید.
- جایگزین روغن در کیک و مافین
این روغن با طعم ملایمی که دارد جایگزین مناسبی برای سایر روغن های مایع در دستورهای پخت کیک و مافین است.
روش کار:
در دستور پخت کیک یا مافین مورد نظر خود، هر مقدار روغن مایع که ذکر شده است را با همان مقدار (نسبت ۱ به ۱) روغن هسته انگور جایگزین کنید.
دمای فر و سایر مراحل را طبق دستور اصلی ادامه دهید تا نتیجه ای سبک و خوش بافت داشته باشید.
نحوه نگهداری روغن هسته انگور
در نظر بگیرید نور، اکسیژن و گرما سه عامل اصلی افت کیفیت روغن هسته انگور هستند.
۱. محل نگهداری
روغن را همیشه در یک مکان خنک و تاریک مانند داخل کابینت یا کمد دور از اجاق گاز نگهداری کنید.
دمای زیر ۲۰ درجه سانتی گراد برای حفظ کیفیت آن ایده آل است.
۲. بستن درب بطری
پس از هر بار استفاده از روغن هسته انگور برای پخت و پز درب بطری را محکم ببندید تا تماس روغن با اکسیژن هوا به حداقل برسد.
- نگهداری در یخچال (اختیاری):
برای افزایش عمر مفید روغن پس از باز شدن، میتوانید آن را در یخچال قرار دهید.
توجه کنید کدر شدن روغن در یخچال طبیعی است و با رسیدن به دمای اتاق برطرف می شود.
- کاهش هوا در بطری:
هرچه روغن بیشتری مصرف میکنید حجم هوای داخل بطری بیشتر می شود.
برای جلوگیری از اکسیداسیون می توانید باقیمانده روغن را به یک بطری کوچک تر و تیره رنگ منتقل کنید.
آیا روغن هسته انگور فاسد میشود؟
بله درصورتی که نکات مربوط به نگهداری محصول را به خوبی رعایت نکنید احتمال فساد روغن وجود دارد.
برای تشخیص فساد روغن هسته انگور کافی است به حواس خود اعتماد کنید.
روغن فاسد شده نشانه های مشخصی دارد:
بو و طعم: روغن تازه بوی خنثی و طعم ملایمی دارد.
بوی تند شبیه رنگ، فلز یا ترشیدگی و طعم تلخ یا ناخوشایند، نشانه های اکسیداسیون و فساد روغن هستند.
ظاهر: تغییر رنگ روغن به سمت تیره یا کدر شدن خارج از یخچال، میتواند نشانه فساد باشد.
عمر مفید روغن هسته انگور چقدر است؟
در حالتی که درب بطری باز نشده باشد عمر مفید معمولاً 1 سال است و زمانی که درب بطری باز شد، بهتر است طی 2 تا ۶ ماه مصرف شود.
جمع بندی:
روغن هسته انگور برای پخت و پز با داشتن طعم خنثی، محتوای توکوفرول و قابلیت امولسیون سازی، انتخاب بسیار مناسبی برای سالادها، سس ها و پخت های ملایم است.
این روغن به دلیل سهم بالای لینولئیک اسید (PUFA) و پایداری اکسیداتیو پایین، برای سرخ کردن در دماهای بالا یا سرخ کردن عمیق مناسب نیست.
توصیه میشود برای کاربردهای دمای بالا از روغن های پایدارتر مانند آووکادو یا کانولا های-اولئیک استفاده کنید.